Who said you can't learn?: DIARIO: SEGUNDA SESIÓN CON ANA

No proceso de ensino de linguas estranxeiras, na actualidade o MCER é a base común pola que se guían a meirande parte de profesores. Habitualmente están familiarizados coa súa terminoloxía, as competencias, os descriptores e demais. Con todo, o certo é que maioritariamente se segue a utilizar o modelo de 1961 de Robert Lado, que distingue catro habilidades e tres elementos (gramática, vocabulario e pronunciación). A proposta que fai o MCER, sen embargo, consiste en ter en conta as distintas actividades da lingua ou modos de comunicación: recepción, interacción, produción e mediación. É dicir, ademais de introducir as tradicionais actividades que pertencen á competencia lingüística, engade a competencia sociolingüística e pragmática. Trátase dun enfoque máis realista, orientado á acción, que contempla a linguaxe como actividade colaborativa.

Entendemos como actividades de interacción aqueles intercambios orais e escritos entre dous ou máis individuos mentres que co termo de mediación referímonos a aquelas actividades que facilitan a comunicación entre persoas que non se poden comunicar directamente (tradución, interpretación, toma de notas, reformulación dun texto).

É importante, por tanto, como profesores, aprender a ter en conta estes elementos tan esenciais e útiles no proceso de aprendizaxe. Por exemplo, podemos considerar as actividades de comprensión lectora como un proceso comunicativo no que se comparte información (information transfer) ou no que adquirimos información nova sobre algo que descoñecemos (information gap). É especialmente útil «seducir» ao alumnado con lecturas significativas para eles, por iso é moi importante coñecer aos nosos alumnos, saber dos seus gustos e intereses. En ocasións, é necesario adaptar o material para ter en conta casos especiais.

As típicas actividades con textos consisten nunha activación previa do coñecemento que os alumnos xa poidan ter sobre o tema que se vai ler e achegar algunhas indicacións que poidan ser necesarias (ampliación de vocabulario, aclaracións…). Hai diversos exercicios que se poden utilizar para traballar a comprensión de textos: os típicos de true/false/not given, skimming (para entender a idea xeral), scanning (na busca de datos concretos), multiple choice, etc.

Tamén é importante decidir como se vai ler o texto: quen o vai ler. Resulta útil que sexa o profesor ou que se escoite unha gravación do texto para traballar a fonética, a entoación, a pronunciación. Polo mesmo motivo, para poder corrixir estes elementos pode resultar de interés que sexan os alumnos os que lean. Iso permite coñecer mellor as súas deficiencias e ademais sérvelles de práctica. Á hora de comprender, un texto ben pronunciado e entoado resulta máis doado, aínda que para asimilar ben os contidos, considero necesaria unha segunda lectura silenciosa. Dependendo da extensión do texto, pode traballarse por bloques ou o texto completo.

Ademais da comprensión lectora, tamén é interesante aproveitar eses textos para traballar cuestións gramaticais de xeito indirecto (pasivas, condicionais, reported speech). Outra actividade útil, despois de traballar cun texto na clase, pode ser a redacción dun comentario a modo de resumo ou conclusión (preferiblemente para traballar na casa).

En definitiva, é importante darse conta de que non é necesario ter moito material para traballar, senón saber sacarlle partido ao que se ten diante e ser quen de adaptalo ao grupo co que se está a traballar. Unha clase pode parecer improvisada, pero non debería selo en realidade, non debemos perder a perspectiva de que é o que queremos traballar e como imos facer para conseguilo. Hai ocasións en que un profesor esquece unhas fotocopias ou ten algún tipo de imprevisto, neses casos a improvisación é aceptable, pero é precisamente neses momentos onde as «tablas» non salvarán dun desastre total.